Για κίνδυνο επιστροφής στην αβεβαιότητα και ανάφλεξης της υπαρξιακής απειλής της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, προειδοποιεί η ΕΕτην ώρα που εκπνέει η προθεσμία για ανανέωση της αποστολής της ευρωπαϊκής ειρηνευτικής δύναμης EU Force (EuFor) στην περιοχή, η οποία μέχρι σήμερα διασφάλιζε εν πολλοίς τη δύσκολη ισορροπία στην εύφλεκτη περιοχή.
Σε έκθεση των Ηνωμένων Εθνών που αποκαλύπτει η εφημερίδα The Guardian, ο Κρίστιαν Σμιτ, ύπατος εκπρόσωπος για την Βοσνία και Ερζεγοβίνη, τόνισε πως αν οι Σέρβοι αυτονομιστές υλοποιήσουν την απειλή τους να ιδρύσουν δικό τους στρατό, διαιρώντας στα δύο τις ένοπλες δυνάμεις, θα χρειαστεί να σταλούν περαιτέρω ειρηνευτικές δυνάμεις για να διασφαλίσσουν πως η χώρα δεν θα διολισθήσει στο χάος ή και σε έναν νέο πόλεμο.
Αυτή τη στιγμή, η διεθνής ειρηνευτική δύναμη που παραμένει στη Βοσνία, αποτελείται από 700 άτομα της EU Force (Eufor), ενώ το ΝΑΤΟ διατηρεί επίσημως παρουσία στο Σαράγεβο.
H εντολή για την παραμονή αμφότερων εκεί βρίσκεται προς διαπραγμάτευση αυτή την εβδομάδα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με την καταληκτική ημερομηνία να είναι η 5η Νοεμβρίου.
Ωστόσο, η Ρωσία έχει απειλήσει ότι θα μπλοκάρει το ψήφισμα αν δεν αφαιρεθούν όλες οι αναφορές στον Ύπατο Εκπρόσωπο, ενδεχομένως υποβαθμίζοντας την εξουσία του Σμιτ ως επιτηρητή της ειρηνευτικής Συμφωνίας του Ντέιτον του 1995. Η Δύση ωστόσο απαντά στη Μόσχα ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν είναι αρμόδιο για να αποφασίσει για την παρουσία του ύπατου εκπροσώπου, ο ρόλος του οποίου περιλαμβάνεται στους όρου της Συμφωνίας του Ντέιτον.
Υπαρξιακή απειλή για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη
Στην πρώτη του έκθεση από τη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων του, τον Αύγουστο, ο Σμιτ, πρώην υπουργός στη Γερμανία, προειδοποίησε πως η Βοσνία βρίσκεται αντιμέτωπη με τη «μεγαλύτερη υπαρξιακή απειλή της μεταπολεμικής περιόδου».
«Αυτό ισοδυναμεί με απόσχιση χωρίς να έχει διακηρυχθεί», έγραψε ο Σμιτ σε έκθεση που παραδόθηκε στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, την περασμένη Παρασκευή. Όπως διεμήνυσε, οι ενέργειες του Μίλοραντ Ντόντικ, του Σερβοβόσνιου προεδρεύοντα του Συλλογικού Προεδρείου της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, «απειλούν όχι μόνο την ειρήνη και τη σταθερότητα της χώρας και της περιοχής, αλλά -αν μείνουν αναπάντητες από τη διεθνή κοινότητα- θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην κατάρρευση της ίδιας της ειρηνευτικής συμφωνίας του Ντέιτον».
Ο Σερβοβόσνιος ηγέτης απειλεί να αποσυρθεί από κρατικούς θεσμούς -περιλαμβανομένου και του στρατού που δημιουργήθηκε τα τελευταία 25 χρόνια με διεθνή βοήθεια- και να ανασυστήσει σερβική δύναμη.
Στις 14 Οκτωβρίου, ο Ντόντικ διεμήνυσε πως θα υποχρέωνε τον βοσνιακό στρατό να αποσυρθεί από τη Republika Srpska (το σερβικό μισό της Βοσνίας), προειδοποιώντας πως αν η Δύση προσπαθήσει να επέμβει στρατιωτικά, είχε «φίλους» που είχαν υποσχεθεί να στηρίξουν τον σερβικό σκοπό – υπαινιγμός σε Σερβία και Ρωσία.
Σχεδιασμός νέων συνόρων;
Τον περασμένοπ Απρίλιο, σάλο προκάλεσε ένα ανεπίσημο διπλωματικό σημείωμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είδε το Reuters σχετικά με τον επανασχεδιασμό των συνόρων κατά μήκος εθνικών γραμμών στα Δυτικά Βαλκάνια.
Το έγγραφο προτείνει να ενταχθεί η αυτόνομη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας στη Σερβία, τα καντόνια της Βοσνίας που κατοικούνται επί το πλείστον από Κροάτες να ενσωματωθούν στην Κροατία και το Κοσσυφοπέδιο να συγχωνευθεί με την Αλβανία.
Διπλωματικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες εκτιμούν χωρίς όμως να το εκφράζουν επισήμως ότι τα κύρια εμπόδια για μια ταχύτερη ένταξη των Βαλκανίων στην ΕΕ είναι τα ανεπίλυτα εθνικά ζητήματα των Σέρβων, των Κροατών και των Αλβανών, τα οποία πρέπει να διευθετηθούν με τη δημιουργία μιας Μεγάλης Σερβίας, μιας Μεγάλης Αλβανίας και μιας Μεγάλης Κροατίας.
Το έγγραφο διέρρευσε για πρώτη φορά στα σλοβενικά μέσα ενημέρωσης και αποδόθηκε στον Πρωθυπουργό της Σλοβενίας Γιάνεζ Γιάνσα, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες είχε αποστείλει στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ως πρόταση για το πώς να αντιμετωπίσει την περιοχή μετά την ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από τη Σλοβενία τον Ιούλιο.
Ωστόσο, ο Γιάνσα αρνήθηκε ότι είχε στείλει το έγγραφο και είπε ότι πρόκειται περί «ψευδών ειδήσεων» που προσπάθησαν να βλάψουν τις προσπάθειες της Σλοβενίας να βοηθήσει στην ένταξη των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων στο μπλοκ.
