Πώς γνωρίζει κάποιος ότι προσευχήθηκε αληθινά στο Θεό;

Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα.

Τι είναι ή προσευχή και ποια είναι τα είδη της, κατά τους Α­γίους Πατέρας;

Προσευχή είναι ή συνομιλία με τον Θεό. Ή προσευχή είναι βλαστός της πραότητας και της αοργησίας. Ή προσευχή είναι καρπός της χαράς και της ευχαριστίας. Είναι ή δίωξη της λύπης και απελπισίας, κατά τον Ευάγριο τον Ποντικό. Είναι ή ένωση και συνάφεια του ανθρώπου με τον Θεό, και κατά τους Πατέρας είναι ή δύναμη  του κόσμου, ή συμφιλίωση με τον Θεό, ή μητέρα των δακρύων και ή θυγατέρα αυτών. Ή προσευχή είναι το κλειδί της βασι­λείας των ουρανών και κατά τον άγιο Θεοφάνη τον Έγκλειστο εκ Ρωσίας (19ος αιών) είναι ή ανάβαση του νου και των σκέψεων στον Θεό.

Ή προσευχή έχει τρεις βαθμούς: Στον πρώτο ανήκει ή προφορική προσευχή, δηλαδή ή σωματική προσευχή, στον δεύτερο είναι ή προσευχή του νου και στον τρίτο είναι ή προσευχή της καρδίας.

Σε πόσα είδη διαιρείται ή προσευχή κατά την πράξει;

Στη πράξει ή προσευχή διαιρείται σε τρία είδη: Στη προσευ­χή της δοξολογίας, της ευχαριστίας και της ικεσίας.

Πώς γνωρίζει κάποιος ότι προσευχήθηκε αληθινά στο Θεό;

Ή αίσθηση της παρουσίας του Θεού στην προσευχή μας γίνεται κυρίως όταν ό προσευχόμενος δεν απαγγέλλει τίποτε με λόγια. Γι’ αυτό όταν τα λόγια της ευχής φθάσουν στην καρδιά τότε σίγουρα αυτή ή προσευχή είναι αληθινή.

Γνωρίζει ό άνθρωπος ότι πέρασε από την μια βαθμίδα της προσευχής στην άλλη ή όχι;

Ή χρονική μετάβαση του προσευχομένου από την κατώτε­ρη στην ανώτερη βαθμίδα της προσευχής, καθώς και ή πνευματική του πρόοδος, δηλ. ή ανάβαση του σ’ αυτές τίς τρεις πνευματικές βαθμίδες κατά τους περισσότερους Αγίους Πατέρας δεν γίνεται γνωστή στον προσευχόμενο.

Ή πνευματική πρόοδος στη προσευχή ομοιάζει με ένα φυτό αυξάνεται χωρίς να γνωρίζει και να αντιλαμβάνεται τίς στιγμές της αναπτύξεως, του. Μοιάζει μ’ ένα παιδί πού μεταβαίνει από την μία ηλικία στην άλλη, χωρίς να μπορεί να ξέρη τον ακριβή καιρό της αναπτύξεως του. Αυτή ή πρόοδος του ανθρώπου στην προσευχή και γενικά στην πνευματική ζωή δεν είναι μόνο καρπός των κόπων, του αλλά περισσότερο της χάριτος και του ελέους του Θεού και είναι μυστική αυτή ή πρόοδος από θεία οικονομία, για να μη πέση ό άν­θρωπος από την Χάρι του Θεού στην υπερηφάνεια και στηριχθεί στις δυνάμεις του εαυτού του. Μολαταύτα ό θείος πατήρ Ισαάκ ό Σύρος φανερώνει μερικά σημεία με τα όποια μπορεί κανείς να καταλάβει σε ποια μέτρα ευρίσκεται, δηλ. σε ποια πνευματική βαθμίδα είναι. Ιδού Τι λέγει: «Ό άνθρωπος, όσο βρίσκεται στην οκνηρία φρίττει στην ώρα του θανά­του και όταν θα πλησιάζει προς τον Θεό φοβάται στο αντίκρισμα του Δικαστηρίου. Ενώ όταν φθάσει στο πλήρωμα από την παρούσα ζωή της θείας αγάπης, τότε αυτή ή αγάπη εξαφανίζει τίς δύο δύσκο­λες ανωτέρω περιπτώσεις…

Από το βιβλίο: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΜΕ ΡΟΥΜΑΝΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ (1980)